PHAİSTOS DİSKİ'NİN ANLAMI (GİRİT ADASI PHAİSTOS ŞEHRİNDE BULUNAN) alıntı

Phaistos DiskiEge Kıyıları ve Adaları başlıklı yazımda Ege adalarında ve kıyılarına yerleşmiş olan kadim Ön-Türk kültüründen söz ettim. Ege ile Akdeniz’in birleştiği köşede sayılabilecek Girit adasında Phaistos şehrinde bulunmuş olan ilginç bir disk gizemini günümüze kadar korumaya devam etmektedir. Kendisi de Tatar Türkü olan Nurihan Fattah Tanrıların ve Firavunların Dili başlıklı bir kitap yayınlamıştır (Selenge Yayınları, 2004, İstanbul). Bu kitabında Tatar Türkçe’si ile Sümer dili arasında bağlar kurmakta hatta Girit adasında bulunmuş olan Phaistos (Festos) diskini dahi okuduğunu ileri sürmektedir.3 Temmuz 1908 yılında Girit adasının Festos şehrinde bulunmuş olan bu diskin üzerindeki resim yazısı Mısır Hieroglif yazısını andırmaktadır. Merkezden başlayıp çevreye doğru spiral bir helezon şeklinde kazılmış olan bu işaretler bugüne kadar sırlarını korumaktadırlar. Gerek Yunanca gerekse Latince ile uğraşan dil uzmanları bu işaretleri okumakta başarılı olmamışlardır. Günümüzde bu işaretleri bilgisayara yükleyip, makine mantığı ile çözmek için girişimler sürmektedir.Nurihan Fattah ise hem işaretlerin anlamını Türkçe ile çözmekte hem de bu diskin ne zaman ve kimler tarafından okunduğunu tahmin etmektedir. Diskteki sözcüklerin anlamına bakılacak olursa, büyük olasılıkla, evlilik töreni sırasında gelin olacak olan genç kız bu diski çevire çevire okumakta ve tanrılara, tanrıçalara dua ederek yeni ailesine bir tür sadakat yemini yapmaktadır. Resimde Festos diskinin bir yüzünü görmekteyiz.Phaistos diskinin her iki yüzünde 45 farklı görünümde toplam 241 işaret bulunuyor. Bu işaretlere ayrıntılı olarak anlam vermek elbette ki bir uzmanlık konusudur. Ancak, elde belli bir dil bulunursa, ilişkileri kurmak ve tutarlı bir şekilde yazıyı anlamlandırmak mümkündür. Size resimdeki yüzün üzerinde yazılı olan sözleri N. Fattah’ın kitabından (sayfa123) kendi yorumumu ekleyerek aktarıyorum.ADAMIMA (Atama), TU ENİİMKE (nineme), ES ENEM (asıl anama),KARAUL EYİMKE (Kara ulu bölgeme), SADAKA NİMEK (sadakat sözü),BİNTİME (kız kardeşime), İM EYİMKE (şimdiki yeni evime), SAKAMA (kralıma), İREKE DE (erime de), EMEKENİME (kadın akrabalarıma), İRKENEKİME (erkek akrabalarıma), ENİİME (yeni anneme)...şeklinde sürüp giden bir sadakat yeminidir. Burada ilginç kök sözcükler bulunmaktadır. Bu sözlerin anlamlarına inelim:ATAMA sözü ile öncelikle kendi babasına sadakat sözü vererek yemin törenine başlıyor. ATA kök sözünün /baba/ olduğu kesindir.TU damgası UT olarak da okunabilir. Bu da /dışta, ilerde olan/ anlamını taşıdığından /yüksek anne/ yani nine olmaktadır. ENİİM sözünün aslında /anam, enem/ olduğu ve ENİİMKE /anama/ olduğu anlaşılıyor. ES kök sözcüğü de /var olan, asıl olan/ anlamını taşıdığından /asıl anne/ beni doğuran anne demektir. ES kök sözcüğü -IS ve –İZ takıları şeklinde birçok dile geçtiğini gördük. ENEM ve ENİİM sözlerinin her ikisi de /anam/ olmaktadırlar. KARAUL EYİMKE sözlerini ben /OK-ARA-ULU EVİME/ şeklinde anlıyorum ve Girit sözünün kökeninde OKART bulunduğunu bir önceki yazıya dayanarak hatırlatmak istiyorum.SADAKA NİMEK sözü ise /dimek, sözünü etmek/ yani sadakat sözü vermek şeklinde anlaşılmalıdır.İM EYİMKE sözlerinde bulunan İM /imdi veya şimdi, şimdiki/ olup EYİMKE /evime/ olduğundan bu iki sözün anlamı şimdiki yeni evime olmaktadır.SAKAMA sözü hem kralıma hem de kraliçeme anlamlarını taşıyabilir. Zira, SAKAMA = AS-OK-AMA kök sözcüklerinin bitişmesinden oluşmuşsa /AS OK Ana/ kavramlarını içerdiği ortaya çıkıyor.İREKE DE sözlerinde, İRKEK yani /erkek/ olan eşine de yemin etmektedir.EMEKENİME sözünde eme = ama,ana kök sözcüğünde dişi akrabalarıma ve benzer şekilde İRKENEKİME sözünde erkek akrabalarıma anlamları bulunuyor.ENEM /anam/ olduğuna göre ENİİME de kayın valdeme veya yeni anneme demek olmaktadır.Her iki yüzünü de okuduktan sonra, herkesin önünde sadakat yemini etmiş olan genç kızın evlilik töreni gerçekleşmektedir.