İKİ KERE YABANCI...

İki Kere Yabancı






Ayça Abakan

BBC Türkçe Yayınlar Bölümü









Lozan Ahali Mübadelesi Sözleşmesi'nin imzalanmasının üzerinden 81 yıl geçti.



İKİ KERE YABANCI

Yayınlanan Programlar

BÖLÜM 1

BÖLÜM 2

BÖLÜM 3

BÖLÜM 4

BÖLÜM 5

BÖLÜM 6

BÖLÜM 7

BÖLÜM 8

BÖLÜM 9

BÖLÜM 10



30 Ocak 1923'de imzalanan Lozan Ahali Mübadelesi Sözleşmesi'nde "Türk topraklarında yaşayan Rum Ortodoks dininden Türk uyruklarıyla, Yunan topraklarında yerleşmiş Müslüman dininden Yunan uyruklarının 1 Mayıs 1923 tarihinden itibaren zorunlu olarak mübadelesine başlanması" kararlaştırılmıştı.



Sözleşme uyarınca mübadillerden hiçbiri Türk hükümetinin izni olmadıkça Türkiye'ye, Yunan hükümetinin izni olmadıkça da Yunanistan'a dönüp yerleşemeyecekti.



Mübadele kapsamına, İstanbul'da oturan Rumlarla, Batı Trakya'da oturan Müslümanlar alınmadı.



Aslında iki ülke arasındaki nüfus hareketleri, 1923 sözleşmesinden çok önce başlamıştı. İki tarafta da, savaşın başlaması ve o güne kadar varolan iyi komşuluk ilişkilerinin tehdit altına girmesiyle birlikte, büyük sayılarda göçler ve kaçışlar başgösteriyordu.



Girit'ten Ayvalık ve diğer Ege limanlarına, Ayvalık'tan Midilli'ye kaçışlar ve düzenli göçler, zorunlu mübadeleden çok önce başlayan nüfus hareketlerinin en önemli örneklerinden biri.



Bu hareketlerin başlamasından 80 küsur yıl sonra Mübadele Sözleşmesi'ni yeniden sorguladık, irdeledik.



BBC Türkçe Yayın Bölümünden Ayça Abakan, "İki Kere Yabancı" dizimiz için, İzmir, İstanbul, Ayvalık, Selanik ve çevresindeki kasabalarda, birinci, ikinci ve üçüncü kuşak mübadil ve muhacirlerle söyleşti, uzmanlar, araştırmacılar ve tarihçilerle geçen yüzyılın ilk çeyreğinde yaşanan bu zorunlu insan göçünü değerlendirdi.

ALINTI